ppłk Władysław Molenda, ps „Grab”

4 października, 2016

ur. 22.09.1902 r. w Zawadzie Starej; partyzant, aktywny działacz w rodzimej wsi, przewodniczący organizacji młodzieżowej „Siew”, prowadził sklep spółdzielni spożywców. Brał udział w walkach niepodległościowych – ochotnik WP (czerwiec 1920 r.). Kolejarz – przez wiele lat pracował na przygranicznych stacjach PKP. Magister nauk ekonomicznych – ukończył kursy Wolnej Wszechnicy Polskiej. Podporucznik rezerwy – ukończył kursy rezerwistów. Od 1939 r. członek Podziemnej Organizacji Zbrojnej (potem Związku Walki Zbrojnej). Zastępca Komendanta Obwodu BCH do spraw wyszkolenia bojowego. Od marcowego spotkania w 1943 r. z Komendantem Głównym BCHFranciszkiem Kamińskim, orędownik uaktywnienia walki z okupantem niemieckim, inicjator scalenia wojskowego oddziałów BCH i AK. Od maja 1944 r. zastępca komendanta obwodu AK, dowódca batalionu w ramach akcji „Burza”. Uczestnik walk partyzanckich, m.in.: w Policznie, Grzywaczu, Molendach, pod Krasną i Zakrzowem. Organizator pomocy zbiegłym jeńcom radzieckim, żołnierzom włoskim – dezerterom z wojska niemieckiego. Po wkroczeniu Armii Radzieckiej ujawnił się, podejmując obronę podkomendnych prześladowanych przez kozienicki UB połączony z radziecką NKWD; w nocy z 5 na 6.05. 1945r. ponad 30-osobowy oddział „Graba” uwolnił ok. 100 więźniów z kozienickiego aresztu, jednak bez tych, których uwolnienie było celem przeprowadzonej akcji. W czerwcu 1945r., podpisał umowę z władzami powiatowymi i wojewódzkimi, jaką zrealizowano: zobowiązał się zaprzestać działalność zbrojną i wyjazd na ziemie zachodnie w zamian za obietnicę zwolnienia wszystkich swoich byłych partyzantów BCH i AK. Ponownie szykanowany po wstąpieniu do PSL. Doprowadził do przedterminowego zwolnienia go z obozu pracy w kopalni miedzi (oskarżenie spreparowane), następnie do sądowego zakazu kolportażu książki, fałszującej jego działalność po 1945 r. Dokumentalista walk konspiracyjnych na terenie powiatu kozienickiego i akcji pacyfikacyjnej. Wydał „Piekło w raju” (Radom 1992, s. 36) oparty za zebranych relacjach opis wydarzeń w Garbatce dotyczących 12.07.1942 r. Publikacja, zgodnie z intencją 90-letniego autora, ukazała się w 50. rocznicę pacyfikacji Garbatki. Zmarł w 1992r. Tablicę – epitafium dla „Graba”- z ponad tysiącletniego czarnego dębu wyłowionego z rzeki Bug wykonał Mirosław Dziedzicki. Wielokrotnie wspomina o nim Józef Abramczyk „Tomasz” w książce „Partyzanci z Kozienickiej Puszczy Wspomnienia dowódcy oddziału partyzanckiego BCH” (wydanie drugie poprawione i uzupełnione, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1975). Ppłk Władysław Molenda „Grab” jest Honorowym Obywatelem Garbatki i patronem jednej z ulic w Garbatce.

Skip to content